نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 دانشیار گروه مدیریت ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران.
چکیده
هدف: گردشگری از اهمیّت بسیار زیادی در میان کشورها برخوردار است و گردشگری کوهستان بهواسطۀ امتیازات آن، در سراسر دنیا مورد توجه قرار دارد. لیکن، کشور ایران با وجودِ داشتن طبیعت کمنظیر و جاذبههای کوهستانی خاص نتوانسته سهم خود را از این صنعت کسب نماید. هدف از تحقیق حاضر تبیین مدل توسعۀ پایدار گردشگری کوهستان در ایران بود.
روش: این تحقیق از نوع کاربردی و از نظر استراتژی اجرا از نوع توصیفی- تحلیلی است. گردآوری دادههای اولیه با بهرهگیری از مصاحبۀ نیمه ساختاریافته با 22 نفر از اساتید و صاحبنظران گردشگری کوهستان و همچنین مطالعۀ مبانینظری و اسناد کتابخانهای انجام شد. در ادامه پرسشنامۀ محققساخته طراحی و روائی آن با استفاده از نظرات هشت نفر از متخصصان و خبرگان تأیید شد. پایایی پرسشنامه که دارای 123 گویه بود تأیید (973/0=α) و بهروش تصادفی ساده بین 576 نفر از گردشگران، مدیران، راهنمایان گردشگری کوهستان، مسئولین شوراها و دِهیاران مناطق کوهپایهای توزیع گردید. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش تحلیل مضمونی کینگ و هاروکز و آزمونهای کولموگروف-اسمیرنوف، تحلیلعامل اکتشافی و تأییدی بهرهگیریشد.
یافتهها: یافتههای بخشکیفی شامل 100 کد توصیفی، 29 کد تفسیری و 3 مضمون فراگیر زیرساخت، جذابیت و پایداری است. یافتههای بخشکمّی نشانداد عوامل توسعۀ پایدار گردشگری کوهستان بهترتیب زیرساخت دارای 24 مؤلفه در 4 زیرشاخه، جذابیت دارای 7 مؤلفه در 2 زیرشاخۀ جذابیتهای طبیعی و انسانساخت و عامل پایداری دارای 38 مؤلفه در 6 زیرشاخه هستند. ارزشیابی نشانداد مدل حاصل، از برازش مطلوب و قابل قبول برخوردار است و مؤلفههای عوامل سهگانه دارای بار عاملی مناسبی هستند و در مدل مفهومی تحقیق قرار میگیرند.
اصالت و ابتکار مقاله: این مقاله به تعیین عوامل اصلی و مؤثر، ارتباط این عوامل با یکدیگر و تبیین مدل توسعۀ پایدار گردشگری کوهستان در ایران پرداخته است. هدف از انجام آن گسترش دانش موجود برای بهرهمندی ذینفعان حوزۀ گردشگری کوهستان در مسیر توسعۀ پایدار میباشد.
کلیدواژهها
- Aall, C. (2014). Sustainable tourism in practice: Promoting or perverting the quest for a sustainable development? Sustainability, 6(5), 2562-2583. https://doi.org/10.3390/su6052562
- Asadi, M. M., Mirghafoori, S. H., & Ghasemloi Soltanabad, J. (2020). A Proposed Model for Tourism Development in Iran Using Fuzzy Cognitive Mapping. Tourism Management Studies, 15(51), 307-327. https://doi.org/10.22054/tms.2020.26936.1815
- Bracher, C. P., Wymann Von Dach, S., & Adler, C. (2018). Challenges and opportunities in assessing sustainable mountain development using the UN Sustainable Development Goals. M. R. I. C. f. D. a. Environment. https://issuu.com/cde.unibe.ch/docs/cde_working_paper_3_73610567b0ef78
- Byrd, E. T. (2007). Stakeholders in sustainable tourism development and their roles: applying stakeholder theory to sustainable tourism development. Tourism Review, 62(2), 6-13. https://doi.org/10.1108/16605370780000309
- Calderwood, L. U., & Soshkin, M. (2019). The travel and tourism competitiveness report 2019: Travel and Tourism at a Tipping Point (2940631018). https://www3.weforum.org/docs/WEF_TTCR_2019.pdf
- Chakraborty, A. (2020). Emerging Patterns of Mountain Tourism in a Dynamic Landscape: Insights from Kamikochi Valley in Japan. Land, 9, 1-19. https://doi.org/10.3390/land9040103
- Charters, T., & Saxon, E. (2007). Tourism and mountains: A practical guide to managing the environmental and social impacts of mountain tours. U. N. E. Programme. https://www.unep.org/resources/report/tourism-and-mountains-practical-guide-managing-environmental-and-social-impacts
- Colabi, A. M. (2022). Presenting a Model of Sustainable Tourism Ecosystem with Meta Synthesis Approach. Tourism Management Studies, 17(57), 179-206. https://doi.org/10.22054/tms.2021.63700.2618
- Dastgerdi, M., Salimi, M., Ranjbar, N., & Khosromanesh, R. (2022). Iranian Sport Tourism Development Model. Sports Business Journal, 2(2), 13-32. https://sbj.alzahra.ac.ir/article_6592.html
- Denniston, D. (1995). High priorities: conserving mountain ecosystems and cultures. Worldwatch Institute. https://www.cabdirect.org/cabdirect/abstract/19946798850
- Drábová-Degro, M., & Krnáčová, Z. (2017). Assessment of natural and cultural landscape capacity to proposals the ecological model of tourism development (case study for the area of the Zamagurie region). Ekológia (Bratislava), 36(1), 69-87. https://doi.org/10.1515/eko-2017-0007
- Drumm, A., & Moore, A. (2005). An introduction to ecotourism planning (2 ed.). The Nature Conservancy, Arlington, Virginia, USA. https://www.studocu.com/ph/document/university-of-the-philippines-system/bsa/an-introduction-to-ecotourism-planning/12732443
- Ghorbani, M. H., Safari Jafarloo, H. R., & Esmaeili, M. R. (2020). Sustainable Development Through Sport: Barriers and Strategies. Sport Management Studies, 12(60), 83-102. https://doi.org/10.22089/smrj.2020.8198.2808
- Godde, P., Price, M., & Zimmermann, F. (2000). Tourism and development in mountain regions: moving forward into the new millennium. In Tourism and development in mountain regions (pp. 1–25). CABI International. https://doi.org/10.1079/9780851993911.0001
- Haghi, M., & Heidarzade, E. (2021). An Analysis Of The Factors Of Realizing Sustainable Tourism In Mountainous Cities (Case Study: Khansar City). Geographical Studies of Mountainous Areas, 2(2), 91-108. https://doi.org/10.52547/gsma.2.2.83
- Haghighat, S., Saberi, A., Bagheri, G., & Khaksari, G. (2022). The Future Study of Sports Tourism in Iran: Using Scenario Wizard and COPRAS. Sports Business Journal, 2(2), 269-285. https://doi.org/10.22051/sbj.2023.42084.1059
- Jaferi, P., Razavi, S. M. H., & Kalateh Seifari, M. (2019). Modeling the Effective Factors in the Development of Mountain Sports Tourism with a Focus on Innovation (Case study: Tehran Metropolitan Mountains). Journal of Tourism and Development, 8(2), 127-146. https://doi.org/10.22034/jtd.2019.156011.1567
- Karimi, J., Soltanian, L., & Bejani, A. (2020). Designing the Model of the Development of Adventure Sports Tourism: Grounded Theory. Sport Management Studies, 12(60), 61-82. https://doi.org/10.22089/smrj.2019.6327.2288
- Keller, P. (2014, April 9-10). New trends of mountain tourism for the summer season. 8th World Congress on Snow and Mountain Tourism, -Andorra la Vella, Andorra. http://mountainlikers.com/wp-content/uploads/2017/03/Mountainlikers_2014_Program_EN.pdf
- Krippendorf, J. (1988). Für einen ganzheitlich-orientierten Tourismus. Für Einen Anderen Toruismus; Frankfurt am Main, Fischer Taschenbuch Verlag: Berlin, Germany, 18-28.
- Kuščer, K. (2012). Modelling mountain tourism destination development with focus on innovativeness: doctoral dissertation [Doctoral, LJUBLJANA]. Ljubljana, Slovenia. http://www.cek.ef.uni-lj.si/doktor/kuscer.pdf
- Latip, N. A., Jaafar, M., Marzuki, A., Roufechaei, K. M., Umar, M. U., & Karim, R. (2020). The impact of tourism activities on the environment of mount kinabalu, unesco world heritage site. Planning Malaysia, 18(4), 399-413. https://doi.org/10.21837/pm.v18i14.841
- Lin, H.-W., & Lu, H.-F. (2016). Valuing Residents’ Perceptions of Sport Tourism Development in Taiwan's North Coast and Guanyinshan National Scenic Area. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 21(4), 398-424. https://doi.org/10.1080/10941665.2015.1050424
- Meşter, I., Bădulescu, A., Bâc, O., & Bac, D. (2008). Qualitative and quantitative analysis of the sport tourism from the perspective of Romanian young adults. Research Papers in Economics. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/7641/1/MPRA_paper_7641.pdf
- Mobasheri, A. A., Shekari, F., Bagheri, M., Moaven, Z., & Kiani, M. (2022). A Model for Ecotourism Development: The Case of Iran. Tourism Management, 17(57), 147-178. https://doi.org/10.22054/tms.2022.65355.2666
- Mohammad Nezhad, A. (2013). Investigating the development capacities of mountain tourism in Iran using TOPSIS model: Case study of Damavand Mountain. [Master, A.B.A Institute of Higher Education]. Abyek, Iran. https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/779c67ecab6ef6c945efaf2c2e131a6d
- Nazari, R. (2021). The Analysis of Strategic Ecology of Sports Tourism. Sports Business Journal, 1(1), 153-162. https://doi.org/10.22051/sbj.2021.36941.1009
- Page, S., & Ateljevic, J. (2009). Tourism and entrepreneurship: International perspectives. Butterworth-Heinemann. https://www.amazon.com/Tourism-Entrepreneurship-International-Perspectives-Advances/dp/0750686359
- Paunović, I., & Jovanović, V. (2017). Implementation of sustainable tourism in the German Alps: A case study. Sustainability, 9(2), 1-15. https://doi.org/10.3390/su9020226
- Prideaux, B. (2009). Resort destinations. Routledge. https://www.routledge.com/ResortDestinations/Prideaux/p/book/9780750657532
- Rai, D. B. (2017). Tourism development and economic and socio-cultural consequences in Everest Region. Geographical Journal of Nepal, 10, 89-104. https://doi.org/10.3126/gjn.v10i0.17392
- Richins, H., Johnsen, S., & Hull, J. S. (2016). Overview of mountain tourism: Substantive nature, historical context, areas of focus. In H. Richins & J. S. Hull (Eds.), Mountain tourism: Experiences, communities, environments and sustainable futures (pp. 1-12). https://www.cabi.org/leisuretourism/ebook/20163054755
- Scott, D. (2021). Sustainable tourism and the grand challenge of climate change. Sustainability, 13(4), 1-17. https://doi.org/10.3390/su13041966
- United Nation World Tourism Organization. (2020). International tourism highlights, 2020 edition. U. N. W. T. Organization. https://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284422456
- Vanhove, N. (2010). The economics of tourism destinations: Theory and practice (2 ed.). Routledge. https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9780080969978/economics-tourism-destinations-norbert-vanhove
- Veal, A. J. (2002). Leisure and tourism policy and planning (2 ed.). Centre for Agriculture and Bioscience International. http://sherekashmir.informaticspublishing.com/451/1/9780851995465.pdf
- Wang, Y., Wu, N., Kunze, C., Long, R., & Perlik, M. (2019). Drivers of Change to Mountain Sustainability in the Hindu Kush Himalaya. In P. Wester, A. Mishra, A. Mukherji, & A. B. Shrestha (Eds.), The Hindu Kush Himalaya Assessment: Mountains, Climate Change, Sustainability and People (pp. 17-56). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-92288-1_2
- Wearing, S., & Neil, J. (2009). Ecotourism (2 ed.). Routledge. https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9780080940182/ecotourism-john-neil-stephen-wearing